DEĞİŞEN İKLİMDE KADIN OLMAK

“Bu ay da rekor kırıldı” haberlerini giderek daha sık duyuyoruz. Rekor sahibi iklim değişiyor; özellikle sıcaklık artışıyla kendini gösteriyor. Uyum sağlayamayan insanlık ise hızla yıpranıyor. Sıcaklığa bağlı etkiler, kötü hava kalitesi, aşırı hava olayları, vektör kaynaklı hastalıklar, su ve gıda güvencesi sorunları; yerel ve bölgesel koşullara göre kadınları ve erkekleri farklı etkiliyor.

Kadın hem kendini hem çevresini korumak için çabalıyor. Bu çabanın boşa gitmemesi için kadın, bulunduğu durumun risklerini kendi duyarlılığı ve uyum kapasitesine göre tanımalı. İklim değişikliği, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde var olan cinsiyete dayalı sağlık eşitsizliklerini derinleştiriyor. Sağlık etkileri ve bu etkilerdeki cinsiyet farklılıkları yüksek. Ailenin sağlık sorumluluğunun sıklıkla anneye verilmesi, kadının farkındalığını daha da önemli kılıyor.

İklim değişikliği enerji kaynaklarıyla yakından ilişkili. Enerji yoksulluğunu en çok yaşayan kadın; sağlıksız enerji kaynaklarından etkilenip hastalanıyor ya da yaşamını yitiriyor. Aşırı hava olaylarına karşı dirençli yapılar gerektiğinde, ne yapılması gerektiğini bilen yine kadın. Bu nedenle, iklim politikalarının oluşturulduğu tüm alanlarda kadınların daha fazla yer alması gerekiyor.

İklim değişikliği artık kriz ya da afet değil, yaşamın bir parçası. Bu süreci yavaşlatan alışkanlıkları benimseyen ve hızına ayak uydurabilen kadın, yeterli bütçe, eğitim ve destekle her zorluğu aşabilir.

Kadınlar erkeklerden daha uzun yaşar ve çoğu toplumda daha fazladır. Hanede yalnız yaşayan 65+ yaş kadın oranı arttıkça, toplumun iklim etkilenebilirliği de artar. Yaşlı nüfusta iklimle ilişkili hastalık yükü yüksektir. DSÖ, sıcaklık artışıyla yaşlı ölümlerinin artacağını öngörüyor. Kadın odaklı erken uyarı sistemleri bu gidişatı değiştirebilir.

Kadın sosyal iletişim ağlarıyla ortak iklim dili oluşturabilir. Algıyı artıran, kaygıyı azaltan ve iyi yaşam koşulları oluşturan çözümler sunabilir.

Kadın başarır. Geleceği şekillendirir. İklimi fırsata dönüştürür. Güçlü, sağlıklı ve dirençli bir geleceği kadın inşa eder.

Prof. Dr. E. Didem Evci Kiraz Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı AD devci@yahoo.com